Đồng Tháp: Lịch Sử Tịnh Xá Ngọc Nguyên, xã Cái Bè

Tịnh xá Ngọc Nguyên tọa lạc tại số 335, đường Lê Văn Duyệt, khu 2 , thị trấn Cái Bè, huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang (nay thuộc xã Cái Bè, tỉnh Đồng Tháp), do Ni sư Thích Nữ Thành Liên đương nhiệm trụ trì.

Năm 1956, Ni trưởng Đức Liên và Ni trưởng Thiện Liên là vị đệ tử thứ 9 và thứ 10 trong hàng thập đại đệ tử Ni đầu tiên của Tổ sư Minh Đăng Quang; nhị vị Ni trưởng đã vâng lời chỉ dạy của Ni trưởng Huỳnh Liên, đến quận Cái Bè, tỉnh Định Tường để hoằng pháp độ sanh.

Bấy giờ vùng đất nơi tọa lạc của tịnh xá Ngọc Nguyên ngày nay còn là nghĩa đại hoang vắng, ít người qua lại. Với hạnh nguyện thượng cầu Phật đạo hạ hóa chúng sanh, nhị vị Ni trưởng đã không màng nguy khó; sáng ra khất thực nêu gương lành, chiều đến thuyết giảng kinh pháp hướng người hành thiện.

“Đi xin làm cớ hóa duyên,

Cho người gieo ruộng phước điền vào sâu.

Lần hồi thức tỉnh quay đầu,

Ấy là phương pháp góp thâu sĩ hiền”

(Tứ Kệ Tĩnh Tâm)

Bà con nơi thôn quê cảm mến đạo hạnh của nhị vị Ni trưởng nên rủ nhau về nghĩa địa nghe pháp; ban đầu chỉ có ít người, dần về sau số lượng người lui tới càng đông và phát tâm quy y Tam bảo. Lúc này chư Phật tử đã cùng nhau lấy cây là dựng lên hai cái cốc nhỏ để nhị vị Ni trưởng che nắng, tránh mưa.

Về sau, thấy quý Phật tử đến nghe pháp ngày càng đông nên vợ chồng ông Lê Văn Cam và bà Võ Loan Anh phát tâm cúng dường 710m2 đất rồi cùng với bá tánh cư gia và Phật tử đắp móng cất lên ngôi Chánh điện cũng bằng cây lá đơn sơ; bá tánh gần xa từ đây cũng có nơi an ổn để trở về thính pháp.

Đến năm 1958, ông Từ Nguyên và cô Đoan Ngọc phát tâm cúng thêm 600m2 đất nữa để mở rộng ngôi tịnh xá, xây thêm am cốc để phục vụ tu học.

Ngày 14 tháng 11 năm Mậu Tuất (1958), ngôi tịnh xá Ngọc Nguyên làm lễ lạc thành dưới sự chứng minh của Liên Hoa Giáo hội (tiền thân của Ni giới Hệ phái Khất sĩ ngày nay).

Từ đó, ngôi tịnh xá Ngọc Nguyên là điểm dừng chân hóa độ của đoàn Tăng lữ Khất sĩ. Chư tôn đức luân phiên đến đây hành đạo một thời gian rồi rời đi nơi khác, trong đó Trưởng lão Hòa thượng Thích Giác Nhiên, Trưởng lão Hòa thượng Thích Giác Chánh, v.v….

Trải qua bao năm tháng đổi thay, ngôi tịnh xá Ngọc Nguyên từ khi khai mở cho đến nay được tiếp đón các đời trụ trì như sau:

- Từ năm 1956 - 1960 do Ni trưởng Đức Liên và Thiện Liên trụ trì.

- Từ năm 1961 – 1997 do Ni trương Thiện Liên trụ trì.

- Từ năm 1997 – 2000 do Ni trưởng Hiểu Liên trụ trì. Trong thời gian trụ trì, Ni trưởng Hiểu Liên xây dựng lại nhà thờ Cửu huyền và Ni xá. Đồng thời Ni trưởng cũng tiếp độ Ni chúng xuất gia tu học. Quý Phật tử đến quy y Tam bảo rất đông nên Ni trưởng mở đạo tràng Bát Quan Trai định kỳ hàng tháng để hướng dẫn Phật tử tu học Phật pháp.

- Từ năm 2000 – 2013 tịnh xá Ngọc Nguyên do Ni trưởng Nguyệt Liên trụ trì. Thời gian này Ni trưởng xây thêm nhà khách, nhà nghỉ của Phật tử và xây hàng rào bao bọc xung quanh tịnh xá cùng một số công trình phụ nhỏ để phục vụ sinh hoạt tu học cho chư Ni và đạo tràng Phật tử.

- Năm 2014, sau khi Ni trưởng Nguyệt Liên viên tịch, qua đề nghị của Ban trị sự Phật giáo huyện Cái Bè; Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Tiền Giang đã có quyết định bổ nhiệm Ni sư Thành Liên kế vị trụ trì tịnh xá Ngọc Nguyên cho đến ngày nay (2025).

Nói về quá trình xây dựng, giai đoạn đầu tịnh xá Ngọc Nguyên được làm bằng cây lá đơn sơ. Năm 1990, Ni trưởng Thiện Liên cho trùng tu lại, lúc này ngôi tịnh xá vẫn được lợp bằng lá nhưng phần vách được làm bằng ván gỗ tươm tất hơn.

Đến năm 1997 Ni trưởng vận động trùng tu lần thứ 2 bằng chất liệu bên tông cốt thép, mái lợp tole; công trình được làm theo kiến trúc đặc trưng của Hệ phái Khất sĩ.

Do ảnh hưởng của sự phát triển đô thị nên tịnh xá Ngọc Nguyên thấp hơn so với mặt đường vì vậy mà thường xuyên bị ngập nước mỗi khi mùa mưa đến hay lúc triệu cường dân. Ni sư Thành Liên đã nhiều lần trùng tu, nâng nền nhưng vẫn không khắc phục triệt để.

Ngày 20 tháng 3 năm 2023, với cương vị là người thừa đương Phật sự, Ni sư Thành Liên đã vận động khởi công trùng tu xây dựng lại ngôi tịnh xá bằng vật liệu hiện đại kiên cố.

Ngôi Chánh điện được xây dựng bằng chất liệu bê tông cốt thép theo mô hình bát giác truyền thống của Hệ phái, với cấu trúc mái tứ giác cổ lầu, 3 tầng ngói.

Công trình được làm với một tầng trệt và 2 tầng lầu. Tầng trệt là Trai đường, thờ Phật Dược Sư - nơi đây là điểm sinh hoạt tu tập hàng ngày cho Phật tử, cũng là nơi thường tổ chức trao quà từ thiện cho người khiếm thị, người khuyết tật, …

Tầng 1 là Giảng đường, thờ Tây phương Tam thánh - là nơi danh cho các em thiếu nhi sinh hoạt tu học Phật pháp.

Tầng 2 là Chánh điện tôn trí tượng Đức Phật Bổn Sư Thích Ca trong tư thế thiền định. Tam cấp được ốp gỗ, xung quanh bên trong ngôi Chánh điện là những bức phù điêu minh họa về cuộc đời Đức Phật Thích Ca từ khi Đản Sanh cho đến Niết Bàn.

Phía sau Tháp Phật là nơi tôn trí di ảnh Đức Tổ sư Minh Đăng Quang; phía bên phải là bàn thời thập đại đệ tử Ni của Đức Tổ; bên phải là bàn thờ các bậc Ân sư dày công xây dựng ngôi tịnh xá Ngọc Nguyên. (Tuy nhiên công trình hiện nay đang trong giai đoạn hoàn thiện.)

Song song với việc trùng hưng cơ sở ngôi Tịnh xá, Ni sư Thành Liên cũng không ngường mở các khóa tu học cho Phật tử các giới về tham gia tu học. Ni sư cũng thường xuyên hướng dẫn Phật tử tích cực tham gia các hoạt động từ thiện xã hội như xây cầu giao thông nông thôn, xây dựng mái ấm tình thương cho các hộ gia đình nghèo, phát học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn, cứu trợ lũ lụt; tặng quà hỗ trợ người khiếm thị, người khuyết tật, người neo đơn, trể mồ côi, …

Có thể thấy, trong suốt hơn 70 năm qua, tịnh xá Ngọc Nguyên luôn là ngôi nhà tâm linh để cho hàng Phật tử, những người yêu mến Phật pháp quay về hướng thiện, phát huy đạo đức là tốt đời đẹp đạo; góp phần làm cho Phật pháp trường lưu, trang nghiêm Giáo hội.

Một số ảnh tư liệu:

Ban Biên Tập Lịch Sử Tự Viện Tiền Giang